21. Yüzyıl İçin 21 Ders (Yuval Harari)

Twitter’da Ercan Tatli Yuval Harari’nin 21. Yüzyıl İçin 21 Ders kitabını maddeler halinde yazmış. Bu maddeler kitabın özünü ortaya koymak bakımından çok başarılı. İlgili maddeler bir anlamda kitabın özeti olacak ve kitapta hangi harika konulardan bahsedildiğini görmemizi sağlayacak.

@harari_yuval’nin “21.Yüzyıl için 21 Ders” kitabındaki her bir dersi bir twitle özetledim. 21.yüzyılı felsefi ve gerçekçi bir bakış açısı ile okumak isteyenlere tavsiye ediyorum. @kolektifkitap’a teşekkürler.

1.Uyanış. Bilişimci mühendisler internet devrimini gerçekleştirerek insanlığın uyanışını tetikledi. Ancak medya, yönetimlerin baskısı ile bu uyanışı engelleme gücüne sahip.

2.İş. Eskiden makineler fiziksel becerilerimizi taklit ederek bizi işimizden ediyordu, artık yapay zeka ile zihinsel becerilerimizi de taklit edebiliyor. Gelecekte işsiz ve işlevsiz bir sınıf ortaya çıkabilir.

3.özgürlük. Seçimler insanların duyguları ile ilişkilidir, mantıkları ile değil.Eğer mantıkla ilişkili olsaydı herkesin eşit oy hakkına sahip olması saçma olurdu / Özgürlük, bir toplumda sosyal güvenlik ve ekonomik eşitlik varsa, anlamlıdır.

4.Eşitlik. Biyoteknolojideki gelişmeler ekonomik eşitsizliği, biyolojik eşitsizliğe dönüştürüyor. Eskiden satınalma üstünlüğü olan zenginler, gelecekte yaşam sürelerini uzatma, fiziksel ve zihinsel özelliklerini geliştirme ve özel organlar edinme gibi avantajlar edinebilecekler.

5.Topluluk. Sosyal medya ile birlikte topluluk kavramı çevrimiçi ve çevrımdışı boyutlar kazandı. Facebookta binlerce insandan oluşan çevrimiçi topluluğa katılan 21.yy insanı, gerçek dünyada hiçbir çevrimdışı(gerçek) toplulukta kendine yer bulamayabiliyor.

6.Medeniyet. İnsanlar farklı dini ve milli kimliklere sahip olsa da konu ekonomi, sağlık ve savaşlara gelince hepimiz aynı medeniyete dahiliz. Her toplum kendi kültürünün eşsiz olduğunu dile getirse de hasatlanan her milletten insan aynı küresel firmaların ilaçlarını kullanıyor.

7.Milliyetçilik. Ekonomimiz-ekolojimiz-sorunlarımız ortak ve küresel. Milliyetçilik bu küresel durumlara çözüm sunamıyor. Milletimizin üstün olduğu fikrini bir kenara bırakıp uzlaşmazsak pek yakında hiçbir millet yeryüzünde kalmayabilir.

8.Din. İnsanlığın gücü kitlesel işbirliğine dayanır. Bu işbirliği de din vb. ortak kurmacalara dayanır. Bu nedenle dinler gelecekte de önemini koruyacaktır. 21.yy’ın en büyük dini ise ekonomidir.

9.Göç. Küresel bir dünyada tüm insanların, kendileri dışındaki insanlara karşı ahlaki sorumlulukları vardır. Bu yükümlülükten kaçmak ırkçılık sayılabilir.Göçler yasallaşmazsa devreye insan ticareti, yasadışı işçiler, kimliksiz çocuklar ve bir çok insanlık suçu çıkabilir.

10.Terör. Terör eylemleri, az sayıda insanı öldürmesine rağmen çok sayıda insanı dehşete düşürür. Bir yılda trafik kazalarında 1,25 milyon insan, terör saldırılarında 30 bin insan ölmesine rağmen terör daha büyük korku saçar. Asıl rolü de budur.

11.Savaş. Eskiden yeraltı kaynaklarını veya toprakları ele geçirme amaçlı yapılan savaşların yerini artık bilişim ve ekonomik savaşları aldı. 21.yy’da ülkeler savaşa girmeden başka ülkelerin çatışmalarından kar sağlama stratejisini uyguluyorlar.

12.Alçakgönüllülük. Dünyadaki her topluluk, milli ve dini söylemlerle kendilerinin üstün olduğunu iddia eder. Bu boş büyüklenme savaşların nedenlerinden biri. Bu hastalıktan alçakgönüllülük göstererek kurtulabiliriz. Hepimiz Sapiensiz.

13.Tanrı. Elimizde E=mc2yi belirleyen kişi ile kutsal kitapları yazanın aynı tanrı olduğunu gösteren hiçbir kanıt yok. Bilimsel verilere göre kutsal kitaplar, hayal gücü kuvvetli atalarımızın ürünleridir. Atalarımız bu metinleri toplumsal normları sağlamak için kullanmışlardı.

14.Laiklik. Dogmatizm inanışlara ve sorgulanamayan ön kabullere dayanırken laiklik gözleme, delillere ve akla dayanan hakikate değer verir. Eğitimli ve ahlaklı bir toplum için laiklik ön şarttır.

15.Cehalet. İnsanlar cehaletlerinin ortaya çıkarılmasından haz etmezler. Onları verilerle aydınlatıp cehaletlerini ortaya koyduğunuzda bunu red ederler. Çünkü kimse aptal olduğu gerçeği ile yüzleşmek istemez. Bu yüzden kendilerini onaylayan haberleri izlemeyi tercih ederler.

16.Adalet. Yakın tarihin en büyük suçları, sadece nefret veya açgözlülükten değil aynı zamanda insanların cehaletleri ve umursamazlıklarından kaynaklandı. Artık hepimizin ahlaki bir zorunluğu var: Bilme ve adaleti sağlama zorunluğu.

17.Hakikat Sonrası. Dinsel bir söylem ya da çoşku dolu milli bir hikaye olmadıkça sadece gerçek verilerle kitleleri örgütlemek imkansızdır. İnsanları peşinizden sürükleyip bir idealin etrafında toplamak istiyorsanız hakikatten ziyade iyi bir yalana(hikayeye) ihityacınız var.

18.Bilimkurgu. İyi bir bilimkurgu, Science veya Nature gibi bilimsel dergilerde yayınlanan makalelerden daha etkilidir. Çünkü, yapay zeka, biyomühendislik ve iklim değişikliği gibi konuları herkesin anlayabileceği şekilde konu eden en etkili kaynak bilimkurgudur.

19.Eğitim. Öğrenciler, bilişim sayesinde tüm bilgilere kendileri de ulaşabiliyorlar. Onlara bilgiyi anlamlandırmayı ve gerçek dünya ile ilişkilendirebilmeyi öğretmeliyiz. 21.yy’da eğitimin temel hedefi “eleştirel düşünme, iletişim, işbirliği, yaratıcı düşünme” öğretimi olmalı.

20.Anlam. İnsanlar, yaşamları boyunca bir kimlik ve anlam arayışı içerisindedirler. Herkes dünyadaki rolünün ne olduğunu açıklayan iyi bir hikayeye ihtiyaç duyar. Bu nedenle dini ve milli hikayelere ihtiyaç duyarız. Ritüeller, basit eylemlere anlam katma işlevi görür.

21.Meditasyon. Yaşamımız boyunca sık sık ölüme veya ölümden sonraki yaşama odaklanırız. Oysa odaklanmamız gereken nefes alış verişimiz ve şimdiki yaşamımızdır. Öfkelendiğimizde karşıdakine odaklanırız oysa ki öfke ve acı zihnimizin bir oyunudur.

21. Yüzyıl İçin 21 Ders kitabını buradan satın alabilirsiniz.