A Glitch In The Matrix 2021 yapımı hoş bir belgesel. İzleyeni pek ikna edemese de simülasyon teorisi ile yeni tanışanlar için güzel bir yapım. Belgeselin adı The Matrix filminin meşhur dejavu sahnesine dikkat çekiyor. Neo bir kediyi ard arda iki kere donmalı bir şekilde görür ve Morpheus ve Trinity bunun Matrix’te bir şeylerin değiştirilmesi kaynaklı bir durum olduğunu söylerler.
Simülasyon teorisine göre (teori demek abartı oldu sanki) bizim dünyamız da sanaldır ve gerçek değil kodlanmış öğelerden oluşmaktadır. The Matrix filminde Neo’nun aslında bir tür besleme tankının içinde olduğu halde kendini “gerçek dünyada” sanması gibi biz de aslında bu dünyada bir bilgisayar oyununun içindeki bir karakterizdir. Biraz bilimkurgu ile iç içe olanlar için bu fikirler elbette yeni değildir fakat belgeseldeki dikkat çekici nokta bu değildir. Belgeselde kimi insanlar yaşadığımız dünyanın bir sana dünya olduğunu düşünmelerini sağlayan bazı tanık oldukları tuhaf ya da yazılım kaynakları kusurlardan bahsediyorlar.
Bu dünyanın bir simülasyon olup olmadığı bir sonuca varmayacak ama iyi derecede beyin jimnastiği yapmayı sağlayacak bir tartışmadır. Dünya, Hint mitolojisindeki gibi Tanrı Vişnu’nun rüyası mıdır ya da çok avatarlı bu tanrılar farklı çarlarla oyuna mı dahil olmaktadır? Platon’un mağara alegorisi simülasyon teorisi bağlamında ele alınabilir mi? The Animatrix serisinde Matrix’ten yani simülasyondan çıkan bazı insanların hikayeleri anlatılır. Bu kişiler bir şekilde Matrix’ten çıkıp uyanabilmişlerdir.
Yaşadığımız hayat bir simülasyon olabilir mi?
Bu soruyu ciddiye alıp bir sonuca ulaşmaya çalışmak boşuna olacağı gibi bulacağımız cevap mevcut durumumuzu etkilemeyeceği bence için sonuca odaklanmamak gerekir. Simülasyon ya da değil parmağım kesilirse kanar. Daha ilginç sorular belki bu soruyu sorana yeni sorular sormayı gerektiren başka sorulardır. Simülasyonu kim/kimler yapmıştır ve amaç nedir?
Bu soruya cevap bizden daha ileri medeniyetlerin kendi tarihsel gelişimlerini daha iyi anlamak için bir bilimsel proje olarak dünyayı oluşturdukları ya da bir eğlence parkı ya da binlerce bilgisayar oyunu dünyasından biri olarak cevabı verilebilir. Belki bu gerçek kullanıcılar avatar olarak buraya gelip vakit geçiriyorlardır. Dediğim gibi bir sonuca varılmayacak ama beyin jimnastiği yapılabilecek bir konu. Bu durumda biz ne oluruz? Bir yazılım ya da bir tür yapay zeka. Dünyanın durumuna bakılırsa sık sık stres testi yapıldığını düşünmemiz için sebeplerimiz var 🙂
Simülasyon kelime kökeni olarak da benzerlik, benzetim ile ilgilidir. Yani bu dünya bir simülasyonsa bile benzetileceği bir “gerçek” dünya olmalıdır. Simülasyonları yapanların referans alacağı bir hakikat dünyası olması gerekir. Bu neden şart olsun diyorsanız, Serious Sam ya da Minecraft oyunları bile ne kadar gerçeğin simülasyonu gibi görünmese de temelde dünyamız ile benzer koşullara sahiptir.
Eğer oyuncu biz isek?
Egom asıl varlıkların gelip eğlendiği ya da araştırma yaptığı bir simülasyon yerine bile isteye içine girdiğim bir simülasyon fikrine daha yatkın olmamı sağlıyor sanırım. Belki de biz bu oyuna bilerek girdik. Nines filmini izleyenler hatırlayacaktır. Oyundayken oyunda olduğumuzu unutuyoruz ya da asıl karakterin kısmi yansıması olduğumuz için ne olup bittiğinin şuan farkında değiliz. Bu durumda da Halife Harun Reşit gibi Doğu sokaklarında kaybolmayı tercih ederdik şimdiki halimizde olmazdık sanırım. ABD başkanı olsaydım simülasyon teorisini daha gerçekçi bulabilirdim. Mevcut durum buna inanmamı güçleştiriyor. Belki “zor” modunu seçmişizdir.
Yazıya başlarken benim Matrix’te kusur olarak değerlendirebileceğim bazı durumlardan bahsetmeye niyetlenmiştim. Konunun genişliği buna izin vermedi ve yazarken kafamdaki argümanların aslında pek de güçlü olmadığını düşünmeye başladım. Belki başka bir yazıda bundan da bahsederim. BoredPanda’da Matrixteki kusurlarla ilgili güzel bir yazı var. Demek istediğim bunlardı.
Sizde durum nedir? Bu dünyanın bir simülasyon olduğunu düşünmenizi sağlayan bazu tuhaf garip ya da anlamsız bulduğunuz durumlar, bazı yazılımsal kusurlar varmış gibi geliyor mu size? Muhtemelen bu konuda konuşmaya başlar başlamaz saçmaladığımızı fark edeceğiz. Zaman geçtikçe kelleşme ve dizlerde kireçlenmeyi bile simülasyona dahil edenlerle baş edemeyiz. Elbette bir sebeple (eğlenmek için bile olabilir) bir arka kapı bırakmadılarsa.
Bir Cevap Yazın