Bibliyoterapi üzerine uzun süredir yazmak istiyordum. Bu yazıda “bibliyoterapi nedir”, örnek uygulaması nasıl yapılır, bibliyoterapi ile değerler eğitimi ve “bibliyoterapi için kitap önerileri” başlıkları yer alacak. Bu dört öğeden özet olarak bahsedeceğim. Konu hakkında ayrıntılı bilgi almak isteyenler verdiğim kaynakları veya arama motorlarını kullanabilirler.
Bibliyoterapi kitap listesi hakkında şu uyarıyı yaparak konuya gireyim. Bibliyoterapide kitap seçimi kişinin terapiye ihtiyaç duyduğu konuya göre olması gerektiğinden bir kitap listesine ulaşmak çok doğru değil. Bu yüzden tüm kitaplar listeye dahil olabilir veya hiçbir kitap yazılamaz.
Bu konuda arama yapınca güzel bilimsel makalelere ulaşabiliyorsunuz. Bu makaleler güzel fakat bir liste söylediğim nedenden ötürü yer almıyor. Ben soruna göre değil, çocuklara evrensel değerleri kazandırmak amaçlı kullanılabilecek birkaç listeyi kullanmanızı önereceğim. Bu dört öğeyi ayrı ayrı kısaca inceleyelim.
Bibliyoterapi nedir?
Bibliyoterapi kişinin sahip olduğu sorunla ilgili bir kitap okuyarak (film de olabilir) kendi sorununu derinlemesini anlamasını ve ona başka açılardan bakmayı sağlayarak kişinin kendini iyileştirmesidir. İnsan okuyarak kendini iyileştirebilir mi? Eski Yunan’da bir kütüphanenin girişinde “İnsan ruhunun iyileştirildiği yer.” yazıyormuş. İnsanın okuyarak bir çıkış yolu bulabileceği kabulüyle bibliyoterapi yapılır.
Soruna göre farklı kitaplar önerilir. Bir aile psikoloğunun önereceği kitapla bir çocuk psikoloğunun önereceği kitaplar farklı olacaktır. Diyelim ki çocuğa doğa sevgisi kazandırmak istiyorsunuz veya kendi dış görünüşünden rahatsız olan bir çocuk var. Bibliyoterapi bu konularda çocuğa yardımcı olurken kullanılabilecek bir yöntemdir.
Örnek bir bibliyoterapi uygulaması
Diyelim ki okulda veya mahallede arkadaşları tarafından dışlanan veya çevreye uyum sorunu yaşayan bir çocuk var. Bu çocuğa ana karakterlerden birinin aynı sorunu yaşadığı bir kitabı okutabilirsiniz. Çocuk bu kitabı okuyunca, yaşadığının kendine özgü bir durum olmadığını ve herkesin başına gelebileceğini, oradaki karakterden bu sorunun olası nedenlerini ve o karakterin bu sorunu nasıl çözmeyi denediğini görür. Böylece kendi sorununa yönelik farklı bakış açıları kazanır. Bibliyoterapi için önereceğiniz bu kitabı önce siz okuduğunuz için çocuğa bu kitapla ilgili soruna yönelik sorular sorarak çocuğu istediğiniz noktaya getirebilirsiniz.
1-Sence Apollo neden arakdaşları tarafından çok sevilmiyor?
2-Apollo bu durumda neler hissetmiş olabilir? Sence arkadaşları Apollo’ya nasıl davranmalı?
3-Sence Apollo’ya onun istediği gibi davranmaları için Apollo ne yapmalı?
4-Apollo’nun sorunu çözme yöntemi sana mantıklı geldi mi? Sen Apollo yerinde olsan başka neler yapardın?
5- Çevrende Apollo gibi biri olsa ona nasıl davranırdın?
Burada farazi bir durum söz konusu. Duruma göre uygun sorular belirlenebilir. Bunun için aile ile rehberlik servisi ile iletişim kurulabilir. Kilit nokta sizin konuya ve kitaba hakim olmanız. Konu hakkında okuma yapmış olmanız.
Bibliyoterapi ve değerler eğitimi
Bibliyoterapi yani kitap okuma yoluyla çocuğa iç görü kazandırma değerler eğitiminde de kullanılabilecek bir yöntem. Çocuğa kazandırılmak istenen dürüstlük, öz saygı, doğa sevgisi, büyüklere saygı, farklılıklara saygı, sorumluluk, hoşgörü, yardım severlik, alçak gönüllülük, empati gibi değerlerin kazandırılması için kitaplar kullanılabilir. Bu sürekli olan bir şey. Filmler, diziler ve çizgi filmler çocuklara kimi değerler aşılıyorlar.
Neredeyse her animasyon filmde belli bir değer işlenir. Miyazaki filmleri bu iş için mutlaka göz atılması gereken filmlerden sanıyorum. Buradaki listeler de bu değerlere yönelik olacak. Değerler için bir yaş sınırı yok. Sadece değerler için değil sorunlar için de bu listeler kullanılabilir.
Bibliyoterapi için kitap önerileri
Bu konuda internette birkaç kitap önerisi var. Sizin okuyup da uygun gördüğünüz her kitap bu amaçla kullanılabilir. Soruna yönelik olması ve okuyan kişiyi bu konuda düşündürmesi yeterli. Bu konuda yararlanabileceğiniz birkaç liste var. Özellikle aradığınız bir konu varsa yorum olarak belirtirseniz yardımcı olmaya çalışırım. (Rehberlik Araştırma Merkezinde çalışanlardan fikir alırım.)
MEB Yüz Temel Eser (İlköğretim)
MEB Yüz Temel Eser (Ortaöğretim)
Goodreads‘in en beğenilen 100 çocuk kitabı listesi
Bir Cevap Yazın