Fransa, lise bitiminde öğrencileri üniversiteye yerleştirmek için AB’deki çoğu ülkenin yaptığı gibi Baccalauréat (BAC) isimli bir sınav yapıyor. Sınav bizim Kazak modeli olarak bildiğimiz açık uçlu cevaplara dayanıyor. Bizim sınavlarımızdan farklı olarak yoruma dayalı, kişiden kişiye cevabı farklılaşabilen ve objektifliği (bizim sınavlara göre) göreceli olarak tartışmalı sorular yer alıyor bu sınavda.
Fransa’da öğrencilere sorulan sorular Twitter’da gündem olmuştu. Soruların bilgiye değil düşündürmeye dayalı olması ilgimizi çekti. Bu soruların açık uçlu olmasına alışık olmamamızdandı biraz fakat asıl dikkat çekici olan soruların felsefeyle ve günlük hayatla ilgili olmasıydı. Fransa BAC sınavında soru sorulan alanlar şu şekilde:
Bu üç ayrı bölümden Fransa BAC sınavının bazı soru örneklerine bakalım.
Philo L (Edebiyat) konuları:
- Konu: Zamandan kaçmak mümkün müdür?
- Konu: Bir sanat eseri nasıl iyi biçimde açıklanır?
- Konu: HEGEL’den alıntılanan metni (doğa kanunları ile beşerî-hukuktan doğan-kanunların arasındaki farka dair) açıklayınız.
Philo ES (Ekonomik ve toplumsal):
- Konu: Ahlak, en iyi siyaset midir?
- Konu: Emek, insanları ayrıştırır mı?
- Konu: LEIBNIZ’ten alıntılanan metni (özgürlük, daha doğrusu özgür irade üzerine) açıklayınız.
Philo S (Bilim):
- Konu: Çok sayıda kültürün varlığı insan türünün birliği önünde engel oluşturur mu?
- Konu: Ödevlerini tanımak, özgürlüğünden vazgeçmek anlamına gelir mi?
- Konu: FREUD’dan alıntılanan metni (bilimsel araştırmanın zaman içinde seyri üzerine) açıklayınız.
Philo T (Teknolojik):
- Konu: Yalnızca değiştirilebilir olan şeyin mi değeri vardır?
- Konu: Kanunlar bizi mutlu edebilir mi?
- Konu: MONTAIGNE’den alıntılanan metni (bilgi üzerine) açıklayınız.
Bu sorular görüldüğü gibi yazılı ifade becerisi isteyen sorular. Hatırlama düzeyinden değil de açıklama düzeyinden sorular. Analiz ve sentez düzeyinde sorular da yer alıyor.
Tabii tüm sorular bunlardan ibaret değil. Onlar da Fransızca, Matematik, Fizik, Kimya ve Biyoloji soruları soruyor. Biz klorofili öğrenirken onlar Fransız aydınlanmacılarının metinlerini okumuyorlar. İkisini de yapıyorlar gibi görünüyor.
Bazı ek sorular
Histoire – Géographie
S: Tarih: Aşağıdaki 2 konudan 1 seçilerek açıklanacak:
- Konu: 1949’dan bu yana Çin ve dünya
- Konu: Maastricht Anlaşması’ndan bu yana Avrupa Yönetimi Coğrafya: Harita üzerinde küreselleşmede bölgelerin eşit olmayan bütünleşmesini gösterme.
- Konu: II. Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana çatışma merkezi olarak Yakın ve Ortadoğu
- Konu: Dreyfus Olayı’ndan bu yana Fransa’daki büyük siyasal krizlerde kamuoyu ve medya
Not: “Açıklama”, belirli bir metot eşliğinde analitik “kompozisyon” yazmak oluyor .
Görüldüğü gibi sorular bizim sorduğumuz alanlara geldiğinde çok farklılık göstermiyor. Farkın çoktan seçmeli yerine açık uçlu sorulara cevap vermek ya da kompozisyon yazmak olduğunu görüyoruz. Sorular okuduğunu anlayan ve çalışan bir öğrencinin yapabileceği sorular. Onlar da bizdeki gibi çıkmış sınavların sorularına göz atıyorlar.
Bu soruların farklılığı felsefe sorularından ve gündelik yaşamla ilişkili olmasıyla ilgili. Bu bir soru olabiliyor mesela:
Bir devlet kendi vatandaşlarının; farklı din, dil veya siyasi düşünceye sahip diye mülk ve mallarına el koyabilir mi? Kendi düşüncelerinizi aktarıp yazınız? (100-110 kelime)
Teknik gelişmeler insanları değiştirir mi?
Fransız öğrenciler hangi filozofların metinlerini okuyor?
İnternette sınav sorularına bakmaya çalıştığınızda bu sınavın felsefe sorularıyla ilgili haberlerle karşılaşıyorsunuz. Dünya gündeminin ilgisini çeken sorular felsefe bölümü soruları. Bu konuda Fransız ekolü diye bir şey var sanırım. Kimi yorumcular Almanların Abitur sınavında da benzer soruların olduğundan bahsetmişler. Fransızların denemelerini okuduğu isimlerden bazıları şunlar:
Descartes, J.J. Rousseau, Diderot, Helvétius, La Mettrie, Condillac, Montesquieu, Comte, Toqueville. Bunların yanında Bergson, Sartre, Merleau-Ponty, Simone Veil, Alain, Foucault, Deleuze, Derrida, Ricœur ve diğer birçok isim Fransızların bilgi sahibi olduğu düşünürler.
Bu isimlerin okunması için çocukların Fransa Bac sınavına girmesi gerekmiyor. Türkiye’de de öğrencilerin bu isimleri okumaları teşvik edilebilir. Bilmem diğer derslere çalışmaktan vakit kalır mı? Öyleyse üniversitede okumadan geçmemeli diyelim.
Bir Cevap Yazın