Marvel Filmleri Neden Sinema Değildir?

Coppola ve Scorsese gibi yönetmenler Marvel’ın süper kahraman filmlerinin iyi yapılmış olsalar bile sinemadan çok tema parkına benzediğin söylediler. Marvel filmleri sinema mı yoksa değil mi konusu sosyal medyada epey tartışıldı. Sinemanın ne olduğu, değerin ne olduğunu üzerine yüzlerce yorum yazıldı. Aslında bu önemli yönetmenler filmlere kötü ya da değersiz demediler. Bu filmlerin sinema olmadığını söylediler.

Marvel filmleri neden sinema değildir? Marvel resimleri sinema değildir çünkü biz sinemadan bir şeyler öğrenmeyi, bir şeyler kazanmayı, biraz aydınlanma, biraz bilgelik ve biraz ilham bekleriz. Marvel filmeri bunları vermemektedir. Bu filmler Marvel evreni denen, aynı karakterlerin benzer olayları yaşadığı, defalarca benzer şeylerin tekrar ettiği filmlerdir.

Aslında bu tanım tabii ki görecelidir. Bu filmlerde olmadığı iddia edilen bu şeyler birilerine göre var olabilir. Sinema kelimesinin kökenini incelemek de bu konuda bir yere varmamızı sağlamaz. Marvel’ın bir tema parkı olarak değerlendirilmesinin nedeni kurduğu dünya olabilir. Bu dünyadan tamamen farklı sorunların yer aldığı tamamen farklı bir dünya. Onlarca gerçek dışı ve fantastik öğe. Gerçek dışı olmak ve fantastik olmak filmleri sinema olmaktan çıkarır mı? Sanırım buna cevabımız hayır olacaktır. Marvel’ın süper kahraman filmleri fantastik kategorisinde değerlendirilebilir mi?

Süper kahraman filmleri ne tam olarak fantastik ne de bilim kurgudur.

Fantastik filmlere yönelik eleştiriler fantastik edebiyata da yapılmıştır. Bu edebiyatın gerçeklerden kaçış olduğu eleştirisi yapılmıştır. Marvel filmleri fantastik kategorisinde değerlendirilebilseydi yapılan eleştirilere Ursula K. Le Guin tarafından yazılan cevap verilebilirdi. (Gerçi o süper kahraman filmlerini dışlar.) Evet alternatif bir evren söz konusu Marvel filmlerinde fakat çoğu fantastik filmde aynısı yok mu? Yüzüklerin Efendisi, Harry Potter vs. Fantastik filmler bu dünyanın meseleleri hakkında ciddi şekilde düşünmemizi sağlayabilir. Yarattığı alternatif evren bu dünyaya dönüp bakmamızı sağlayabilir fakat Marvel filmleri bunu sağlayabilir mi?

Sinemadan bilgelik, ilham ve aydınlanma bekliyorsak konuyu tartışmak zorlaşacaktır. Kaç filmde bunları bulabilir insan? Üstelik kişiden kişiye değişecek bir konu bu. Yeni bir şeyler var mı bu filmlerde? Ufuk açıcı bir şey, bir yenilik? Hayal gücü ve üretkenlik ne durumda? Bilim kurgu filmleri değil elbette bu filmler ama geleceği düşünmemizi sağlayan çok güçlü bilim kurgu filmlerinden de değil bu filmler. Hep benzer olayların olduğu, birbirinin devamı, klasik bilim kurgu temalarını tekrar edip risk girmeyen yapımlar. Kültür endüstrisi ürünleri.

Bu tür tartışmalar bir yere varmaz. Son sözü zaten piyasa söyler. Dünyanın en çok izlenen filmleri bunlar. Yenilmezler gibi bir gerçek var. Örümcek Adam için 4-5 milyar dolar teklif edilmiş Disney’e. Marvel karakterlerinin oyunları, oyuncakları, eşyaları çok ciddi bir piyasa oluşturmuş durumda. En yetenekli insanlarla çalışma ayrıcalığına sahip bu şirketler ve bu insanlar yeteneklerini bu filmleri daha iyi yapmak için kullanıyor.

Marvel filmleri bazılarına göre sinema bazılarına göre sinema olmayabilir ama artarak devam edeceği kesin gibi. Bir yetişkine neler kattığı tartışılabilir, yapılan tüm eleştiriler de yerinde olabilir fakat sinemanın böyle bir misyonunun olmadığı da hatırlanmalı. Marvel, “Sadece eğleniyoruz ve sinema bizim için insanları biraz olsun mutlu etmek.” dese kim ne diyebilir?

Sinema da diziler gibi, kitaplar gibi muamele görmeli. Her film güzel değil, her kitap iyi değil, her dizi vakit harcamaya değmez. Sadece film veya kitap olduğu için bir şey değerli olmaz. Bu da bir gerçek.