Transhümanizm ve Ötesi

Transhümanizm nedir? Transhümanizm evrim sürecini beklemeden, bilimin ve teknolojinin imkanlarını kullanarak insan yaşam süresini ve becerilerini, onu mitolojideki tanrılara yakınlaştıracak düzeyde arttırmaktır.

Şimdi tanımdaki tuhaflıktan yola çıkarak transhümanizm kavramını yeniden ele alalım. Mitolojideki tanrılara yaklaştırma vurgusu olmasaydı zaten tıbbın bugün ki işlevini tarif etmiş olacaktım. Transhümanizm ise klasik tıbbın vaad ettiklerinden fazlasını vaad ediyor. Birkaç temel soruya cevap vererek konuyu netleştirmeye çalışayım.

Transhümanizm ile insanlık ne elde edecek?

Daha sağlıklı, daha genç ve daha uzun ömürlü insan

Transhümanizmin en önemli işlevi insanı olmadığı kadar sağlıklı yapmak, ömrünü uzatmak ve bedensel ve zihinsel becerilerini arttırmaktır. Robocop belki uç bir örnek ama herhangi bir sebeple kullanılamaz hale gelen bir iç organın veya uzvun yerine yapaylarının konulabildiğini düşünün. Yapay kalp, pankreas, böbrek hatta kol ve bacak gibi biyonik organlar kendi organlarımızın yerini aldığında sağlığın geleceği durumu hayal edelim.

Yapay pankreas, çift yönlü çalışarak kandaki şeker düzeyine uygun miktarda hormonu salgılayarak kandaki şeker düzeyinin normal seviyede kalmasını sağlıyor.

Bir haberden.

Yapay organların var olan organlardan daha dayanıklı olduğu, vücudumuza nano robotlar verildiğini ve akıllı antikorlar gibi iş gördüğünü hayal edelim. Yapay hücreler ile gençliği daha uzun süre muhafaza edildiğini, iskelet sisteminin güçlendirebildiğini hayal edelim. İnsanının daha sağlıklı yaşaması, genç kalması hatta ömrünün şimdikini katlaması mümkün olur muydu? Transhümanizm insanlığın daha sağlıklı, genç ve uzun ömürlü olmasını sağlayabilir gibi görünüyor. Ve ötesini…

Daha zeki, kapasitesi yüksek ve dayanıklı insan

Daha doğumda modern teknoloji sayesinde çeşitli hastalıklardan kurtulabileceğimiz gibi bebeğin daha zeki doğması da sağlanabilir transhümanizm ile. Yetişkin bir insan ise belirli çipler sayesinde doğuşta sahip olmadığı bazı becerileri kazanabilir. Belki daha güçlü bir bellek ve belki tüm bilginin kafamızın içinde olması gibi bir sürece girebiliriz. Farklı bireylerde doğrudan internet üzerinden iletişime geçebiliriz. Telepatiden farkı olmayan bir teknolojiyle. Yapay zeka gelişmeleri, endüstri 4.0 ve nesnelerin interneti bu süreçten bağımsız düşünülemez.

Yapay dış organlar sayesinde daha fazla ağırlık kaldırabilir, daha güçlü darbelere dayanabiliriz. Sadece fiziksel darbeler değil üstelik, eğer beynimizin hakimiyetini elimize alırsak basit bir işlemle ruh halimizi değiştirebiliriz. Hormonlarımızın kontrolünü ele alabiliriz.

Ve Ötesi

Transhümazim ile ilgili eleştirilerin başladığı noktaya geldik. Eğer transhümanizm ile insan vücuduna o kadar çok hakim olunsa ve insan artık bilinç olarak bir makinede (yapay ya da sanal beden) yaşamaya başlasa ne olur? Bu süreç gerçekleşirse insanın ölümsüzlüğü gibi bir durum ortaya çıkar. İnsan mitolojideki tanrılar gibi olur. Harari’nin kitabına Homo Deus demesi bu yüzdendi. Homo Sapiens’ten Homo Deus’a.

Mitolojideki tanrıların özellikleri nelerdi? Çok güçlüler, dilediklerini yerine getirebilirler ve en önemlisi ölümsüzdürler. Dataizm gibi yeni dinlerin insanlığın gündemine gelmesi söz konusu olabilir. İşte transhümanizm insanı hayallerinin ötesine taşıyabilir. Artık evrim mekanizması çözüldü, doğayı beklememiz gerekmiyor, şu işe bir el atalım demeye başladı insanlık.

Transhümanizmin getirdiği büyük tehlike

Transhümanizm tıpla birlikte öyle doğal bir süreçle yavaş yavaş hayatımıza girecek ki (bence) kimse işin etik yanını düşünmeyecek bile. Yüzlerce yıldır sağlık hizmetlerine yatırım yapılıyor. İşe biraz teknoloji karışmasına kimse itiraz etmeyecektir. Ve ötesi denilen durum gerçekleşirse kolayca olmasa bile bir şekilde kabullenilecektir. Bu yüzden transhümanizmin dini ve felsefi boyutu ile ilgili tehlikeleri yerine daha pratik tehlikelerine dikkat etmek gerekiyor.

Büyük tehlike şudur ki; bu teknolojilere ve imkanlara toplumun çok sınırlı ve zengin bir kesimi ulaşabilecektir. Fakir ile zengin arasındaki ayrım hiç olmadığı kadar açılacaktır. Eğer süreç insani bir boyutta ilerlemezse firavunlar ve köleleri dönemine dönülecektir bir anlamda. Bedensel, zihinsel kapasiteleri yüksek tanrılar ve sıradan ölümlüler ortaya çıkabilir. Transhümazim tarihte eşi benzeri görülmemiş bir eşitsizliğin kaynağı olabilir. Eğer ülkelerin ortalama yaşam süreleri karşılaştırılırsa bu durum olasılık dışı değildir.

Bir yanda insan 2.0’lar bir yanda insan 1.0 lar söz konusu olabilir. İşin felsefi yönüyle ilgili bir yazı yazmıştım. İşin felsefi yanı ilginizi çekiyorsa göz atabilirsiniz.

Konuyla ilişkili Teke Tek bölümünü Youtube üzerinden izleyebilirsiniz.