X Kuşağı, Y Kuşağı ve Z Kuşağı (Değişen Değerleriyle)

X kuşağı, Y kuşağı ve Z kuşağı olarak tanımlanan yaş grupları, kendi dönemlerine özgü değerlere ve davranışlara sahip. Bu üç kuşak arasındaki farklılıklar neler ve bu kuşakların belirgin özellikleri neler? Öncelikle, kapsamları kaynaktan kaynağa farklılık gösteren bu üç kuşaktan bahsedilirken hangi doğum aralıklarında olduklarına bakalım.

X kuşağı, Y kuşağı ve Z kuşağı derken aslında daha detaylı bir sınıflandırma kastedilir. Tabloda bu kuşaklara dair bazı özellikler yer alıyor. Peki bu kuşakları birbirinden ayıran davranışlar ve bu kuşakların kendilerine özgü alışkanlıkları neler? İndigo Dergisi bu kuşaklarla ilgili şu tanımlara yer vermiş:

X Kuşağı özellikleri (1965-1979)

Dünyadaki en sancılı dönemlerin sonrasında ve aynı zamanda kendi döneminin acı savaşlarını, darbelerini, soğuk savaşlarını yaşamış olan bu grup; gelecekle ilgili endişeler geliştirmesi sonucu iş ve hayat dengesinde başarılı olduğu kadar sadık bir çalışan sıfatıyla da taçlandırmıştır kendini. Hissetmiş oldukları otoriteye karşı saygılı ve bunun akabinde motivasyonları da yüksek olmuştur. Kadınların iş yaşamına atılması ile bir çocuk az, iki çocuk fazla karmaşasına sebep olmuşlardır.

Farklılıktan hoşlanan, ön yargıları olmayan ve sağ duyulu ve duygulu nesildir. Hızla ilerleyen teknolojiye adapte olmaya çalışırken bu yeniliklerin takibi sırasında oldukça doyumsuz bir nesil olarak karşımıza çıkmışlardır. Ayrıca elma bahçelerinden kovalanırken, aşk şiirleri yazan nesil…

Y Kuşağı özellikleri (1980-1999)

Milenyum çağı yakıştırmasına uygun olarak ilk söylenen cümle teknolojiye olan bağımlıkları ve becerileridir. Otorite tanımaz, kural bağlamaz, sabırsız, tatminsiz ve adapte sorunu olan bir nesil ama öğrenmeye ve araştırmaya hevesli…

Problem çözmede grup adaptasyonları ve hareket kabiliyetleri harika.
Bireysellikten kasıt bencillikleri.
Ve birde eleştiri oklarına denk gelirseniz kurtuluşunuz mucize.
Mevcut sorunları ise; kimselerin onları anlamıyor olması.
Daldaki elmaların çatlayana kadar tadına bakan nesil.

Z Kuşağı özellikleri (2000 ve sonrası)

Z kuşağı çocuklarının hangi meslek dalında faal olacakları dahi bilinmiyor. Çünkü meslek icatları henüz yapılmadı.

Z kuşağı, aile bireylerinin kendilerini çocuklarına karşı yetersiz gördükleri, psikolojik bunalım örneklerinin tavan yaptığı nesil.
Sosyalleşme kavramının tarih olduğu ve teknolojiye kurban edildiği bir nesil.
Z kuşağı, hayal dünyalarının sınırsızlığı ile cevabı bulunamayan sorular soran nesil.
Aynı anda aktif bir şekilde pek çok işe dahil olabilen bir kapasite ile zekaları ve becerileri hayranlık uyandıran nesil.
Z kuşağı, otorite ve kural tanımazlık hat safhada, istedikleri doğrultusunda direnişleri kırılamaz yapıda ve haklılıkları konusunda, grup halinde hareket etmek sorgusuz sualsiz katılacakları eylemler arasında ilk sırada olan nesil.
Dile getirilemeyecek bir konu da yoktur ayrıca.
Ve son olarak Z kuşağı çocukları daldaki elmalardan bihaberler.

Biçimlendirici deneyimler: Bu kuşakların yaşadıkları deneyimler birbirinden farklı. X kuşağı için soğuk savaşın bitimi, Berlin duvarının yıkılması, ilk bilgisayarların ortaya çıkışı gibi deneyimler söz konusu. Y kuşağı için A.B.D’ye yapılan 9/11 saldırısı, play station kültürü ve Google Earth gibi daha ileri teknolojiler söz konusu. Z kuşağı içinse küresel ısınma, Arap baharı, mobil teknolojiler, bulut bilişim ve wiki-leaks gibi gibi olaylar biçimlendirici olaylar.

İstekleri: X kuşağı için iş ve hayat dengesi, Y kuşağı için özgürlük ve esneklik Z kuşağı için güvenlik ve kararlılık. Bu kuşakların teknoloji ile bağlılıkları arasında ciddi farklılıklar var. İletişim yöntemleri, hayattan beklentileri ve sahip oldukları değerler bu teknolojik ilerleme ile ilişkili.

Aşağıdaki tablo X kuşağı, Y kuşağı ve Z kuşağı arasındaki farkları görmek açısından yararlı bir tablo. X kuşağı öncesi kuşakları da görmek mümkün tabloda.

Y kuşağı kimdir? Ve Y kuşağını anlamak

Haberturk‘te Y kuşağının X kuşağından ayrılan bazı değer ve tüketim alışkanlıklarına yer verilmiş. Y kuşağını anlamak açısından sonuçlar gerçekten dikkat çekici. Y kuşağı zaman ve hız konusunda takıntılı olmakla beraber pratik olanı ve yeni deneyim sunanı tercih ediyor. Geleneksel ihtiyaçları görmezden geliyorlar. İşte o alışkanlıklar:

EV SAHİBİ OLMA HAYALLERİ YOK, MISIR GEVREĞİNİ ZAHMETLİ BULUYORLAR

Değerli mücevherler heyecan vermiyor: Sahip olmaktan çok deneyim yaşamayı tercih eden Y kuşağı, pahalı mücevherler almak yerine aynı parayla çok sevdiği bir grubun yurtdışındaki konserine gitmeyi tercih ediyor.

Sağlıklı beslenme: Yeni nesil daha hızlı, eve servis yapan yemekleri tercih ederken, bunların sağlıklı olmasını da önemsiyor.

Kağıt peçete: Yeni nesil kâğıt peçetedense kâğıt havluyu daha fazla tercih ediyor. Bir araştırma tüketicilerin yalnızca yüzde 56’sının son 6 ayda peçete satın aldığını ortaya çıkarırken, yüzde 86’sı ise peçete yerine kâğıt havlu almayı tercih etti. Kâğıt havlunun tercih edilme nedeni peçeteden daha sağlam ve daha çok alanda kullanılabilmesi yanında yeni neslin yemeklerini daha çok dışarda yemesi.

Mısır gevreği: Geçmişte kahvaltıların en çok tercih edileni olan mısır gevreği de artık popüler değil. Yedikten sonra temizleme gerektirdiği ve hareket halindeyken tüketilemediği için modası geçen mısır gevreğinin yerini, daha az temizlik gerektiren ve yolda ve otomobilde rahatça tüketilebilen mini sandviç ve yoğurt aldı.

Golf: Son dönemde gözden düşenlerden biri de golf. Bir önceki nesil tarafından çok sevilen golf sporu yeni neslin ise favorisi olmaktan uzak. Artık golf yerine tercih edilen butik fitness salonları nedeniyle golf firmaları da yatırımlarını golf sahalarından bu alana çevirdi.

Motosikletler: Kendilerinden önceki nesillerle karşılaştırıldığında motosiklete olan ilgisi oldukça düşük.

Ev sahibi olmak: Artık ev sahibi olmak geçmişte olduğu kadar önemli değil. Hayat tarzındaki değişimler, sıkı kredi politikaları, geç yaşlarda gerçekleşen evlilikler gibi nedenlerden dolayı kimse ev almak istemiyor.

Light yoğurt: Y kuşağının tercihleri özellikle Light yoğurt konusunda firmaları zorda bıraktı. Protein kaynaklı yiyeceklerin yeni nesil tarafından düşük kalori ve düşük yağ oranlı ürünlere göre daha fazla tercih edilmesi ve tüketim söz konusu olduğunda daha bilinçli olmaları bu farkı yarattı.

Daha kolay taşındığı ve saklandığı için üzüm yerine muzu tercih eden bir kuşak Y kuşağı

Kalıp sabun: 2015-2016 arasında kalıp sabun satışları -aynı dönemde duş ve banyo ürünlerinin satışı artarkenyüzde 2.2 düşüş gösterdi. Y kuşağının yüzde 48’i kullanımın ardından kalıp sabunun üzerinde mikrop kaldığını düşünüyor ve tercihini bu üründen yana kullanmıyor.

Çamaşır yumuşatıcısı: Yurtdışında yapılan bir araştırmaya göre 2007- 2015 arası çamaşır yumuşatıcısı satışları yüzde 15 oranında düşüş gösterdi. Düşüşün nedeni yeni neslin ürünün ne işe yaradığını bile bilmemesi.

Bankalar: Dijitalleşen bu nesil artık banka şubelerini daha az ziyaret ediyor.

Departmen store’lar: Çok katlı mağazalar da Y kuşağının tercih etmediği mağaza zincirleri arasında. Bunun yerine modaya hızlıca ayak uydurabilen markalar hayatta kalıyor. Bu değişimin ardında yine yeni neslin yeni restoranlar ve seyahat gibi kendilerine deneyim kazandıracak harcamalara bütçe ayırırken pahalı giyimden uzak durmaları yatıyor.

Z kuşağı sonrası ne gelecek?

Sanıyorum Z kuşağı sonrası endüstri 4.0 , yapay zeka ve uzay ile ilişkili bir kuşak olacaktır. Belki de Dataizmi benimseyen kuşak onlar olacak? Bunun yanında bu kuşaklar Toffler tarzı dalgaların bir sonucu olmalı. Birinci dalga tarım toplumuydu, İkinci dalga endüstri, üçüncü dalga ise bilgi toplumu olacak. Tüm bu farklar değişen çağın bir yansıması olarak okunabilir sanırım.

Not: Elbette insanları böyle kuşaklara ayırma meselesi çok tartışmalıdır. Doğruluğu yanlışlığı bir kenara bırakılırsa günümüzdeki X Y Z kuşağı konusunun muhtevası budur.