Çocuk Hakları Nedir? Bazı Önemli Maddeler

Dünyadaki neredeyse tüm ülkelerin imzaladığı 1989 Çocuk Hakları Sözleşmesi çocuk haklarının korunmasını sağlıyor. Sözleşmeyi imzalayan ülkeler 18 bağımsız denetmen tarafından değerlendiriliyor. UNICEF, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından çocuk haklarının korunması ve desteklenmesi amacıyla görevlendirilmiştir. Amaç çocukların temel insan haklarının korunması, sosyal ve kültürel açıdan desteklenmesidir.

Çocuk hakları ve yetişkin hakları arasında büyük ölçüde benzerlik olmakla beraber sadece çocuklara özgü olan haklar üzerinde de durulmuştur. Eğitim hakkı ve Oyun hakkı bu haklardan başlıcaları sayılabilir. Çocuk Hakları Sözleşmesi 54 maddeden oluşuyor ve maddeler kendi içinde farklı maddelere ayırıyor. Bunları biraz sadeleştirmeye çalıştım. Bazı önemli madde ve cümleler olarak şunlar sayılabilir:

Çocuk Hakları Sözleşmesi Maddeleri

Madde 1

Bu Sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, onsekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.

Madde 3

Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir.

Madde 6

Taraf Devletler, çocuğun hayatta kalması ve gelişmesi için mümkün olan azami çabayı gösterirler.

Madde 7

Çocuk doğumdan hemen sonra derhal nüfus kütüğüne kaydedilecek ve doğumdan itibaren bir isim hakkına, bir vatandaşlık kazanma hakkına ve mümkün olduğu ölçüde ana–babasını bilme ve onlar tarafından bakılma hakkına sahip olacaktır.

Madde 12

Taraf Devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar.

Madde 13

Çocuk, düşüncesini özgürce açıklama hakkına sahiptir; bu hak, ülke sınırlarına bağlı olmaksızın; yazılı, sözlü, basılı, sanatsal biçimde veya çocuğun seçeceği başka bir araçla her türlü haber ve düşüncelerin araştırılması, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüğünü içerir.

Madde 16

Hiçbir çocuğun özel yaşantısına, aile, konut ve iletişimine keyfi ya da haksız bir biçimde müdahale yapılamayacağı gibi, onur ve itibarına da haksız olarak saldırılamaz.

Madde 23

Taraf Devletler zihinsel ya da bedensel özürlü çocukların saygınlıklarını güvence altına alan, özgüvenlerini geliştiren ve toplumsal yaşama etkin biçimde katılmalarını kolaylaştıran şartlar altında eksiksiz bir yaşama sahip olmalarını kabul ederler.

Madde 24

Taraf Devletler, çocuğun olabilecek en iyi sağlık düzeyine kavuşma, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini veren kuruluşlardan yararlanma hakkını tanırlar. Taraf Devletler, hiçbir çocuğun bu tür tıbbi bakım hizmetlerinden yararlanma hakkından yoksun bırakılmamasını güvence altına almak için çaba gösterirler.

Çocuk Hakları ‘nın tamamı için tıklayın.

Çocuk Hakları ve Türkiye

Türkiye Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni kabul etmiş ülkelerden biridir. Okul çağına gelmiş çocukların okula gönderilmemesi, çocuğun aşılarının aksatılması, dahil olduğu grup ve kurumlarda çocukların kendilerini ifade etmelerine izin verilmemesi çocuk hakları ihallerine örnektir.

Ülkemiz bu kapsamda özellikle tarım işçiliği konusunda mücadele etmektedir. Mevsimlik tarım işçiliği ve diğer çocuk işçilikleri çocukların eğitim ve oyun hakkına engel olmaktadır. Çocuk işçiliğiyle mücadele amacıyla mevsimlik işçilerin çocukları için belediyelerce kurslar ve eğitimler düzenlenmektedir. Çocuk işçiliği üzerinde durulan önemli bir konudur. Mevsimlik fındık tarımında çocuk işçiliğinin engellenmesi için raporlar hazırlanmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ortak proje yürütmektedir.

Çocuk işçiliği çocuk hakları ihlallerinden biridir ve adı çocuk işçiliğiyle anılan ülkeler ve markalar dünyada tepkiyle karşılanmaktadır. Çocuk işçiliği belli sebeplerden dolayı mücadelesi zor bir meseledir.